Duurzame tuiniers hebben een bijnaam voor dat stuk(je) strakgemaaide gazon. De Groene Woestijn. Het monotone matje en de bodembeestjes verdienen zoveel beter dan dat, terwijl gras ook best fijn is. So how can you have your cake and eat it too?

'ONGAZOND' GAZON
Je hebt van die perfect gemillimeterde veldjes die wedijveren met de grasmat van de grotere voetbalclubs. Geen kale plek, molshoop of paardebloem te vinden. Scary stuff toch? Met allerlei kunstgrepen zoals kunstmest wordt deze groene woestijn op kleur gehouden. Door het vele bewateren zijn de wortels luilakken geworden en bij het kleinste beetje zon ligt verschroeiing op de loer. Geloof me, zo groen is het gras bij de buren echt niet. Al dat cultiveren is onnatuurlijk en 'ongazond' (moest 'em maken), daar vindt de natuur geen klap aan. Bestuivers en andere beestjes die onmisbaar zijn voor de keten keren liever om. 

GREEN GREEN GRASS OF HOPE
Vergeet wat je weet over hoe een gazon eruit zou moeten zien, it's just a glitch in the matrix. We hebben geleerd om van dat egale kleurvlak te houden, dus afleren is ook mogelijk. Om dat uit ons systeem te krijgen, kunnen we kijken naar de voordelen van een ECHT GROENE GRASMAT voor zowel dier als mens. En naar de mogelijkheden om gras dus zo biodivers mogelijk te maken. Ohh yes, it can be done.

• Een biodiverse grasmat geeft vogels de ruimte om er een wormpje te prikken.
• Het biedt andere bloemen de kans om er de kop op te steken en gedurende meerdere seizoenen allerlei bestuivers van voedsel te voorzien.
• Het is klimaatbestendiger: het laat water beter door en je hoeft het veel minder te besproeien.
• Het is onderhoudsarmer, want geen gedoe met gaatjes prikken (dat mogen alleen de vogels), bemesten, kalk strooien, mos verwijderen en maaien.
• Met de juiste samenstelling dring je onkruid juist terug.
• Gras kan dynamiek in je tuin creëren. Het benadrukt het hoogteverschil met je planten, struiken en bomen en kan leuke doorkijkjes geven.
• Gras nodigt uit om te luieren. Juist dat mijmeren geeft ruimte om na te denken over dingen die er echt toe doen.
• Gras nodigt uit om te spelen met je kinderen en huisdieren. Ook kippen en konijnen vermaken zich hier prima.
• Gras nodigt uit tot bewegen: yoga, hoelahoepen, voetballen, badmintonnen, handstand oefenen en meer.
• Op gras kun je zo heerlijk picknicken. Zo laag bij de natuur voelt eten een stuk fijner.
• Gras is een prima vervanger van tegels. Misschien een paar stapstenen erin, of stenen waar gras doorheen groeit, maar meer heb je niet nodig. Wippen maar!
  
  

LOTS OF LUCK
Heb je een mol in je gazon? Lucky, lucky you! Op het menu van de mol staan allerlei plaagdieren. Daarnaast maakt deze blinde bink de grond lekker luchtig en fluffy. De mol duwt vruchtbare aarde omhoog. Deze aarde kun je gebruiken in andere delen van je tuin. Of... zaai klavers in, hiermee trek je bijen en vlinders aan. 65 Miljoen TikTok gebruikers zijn al fan van dit idee, zo ook de NY Times:

Edwina von Gal thinks that grass lawns can become like cigarettes: something that was once in vogue and backed by a massive industry that can be rebranded as an unhealthy and costly symbol of American corporatism. One possible way to achieve that, says Ms. von Gal, founder of the nonprofit Perfect Earth Project, is by popularizing clover lawns.

Online, photos and videos of clover lawns have frequently gone viral — #cloverlawn has over 65 million views on TikTok — and an aesthetic shift away from traditional grass lawns is already in full bloom. “We call it our fairy garden. It’s very whimsical,” said Angelina Murphy, a content creator in Los Angeles who documented the cultivation of her clover lawn on TikTok. “We’ve been conditioned to believe that the perfectly manicured grass lawn is what you should have, but we think that it looks much better this way.” LEES HET HELE ARTIKEL >

 

50 SHADES OF GREEN

De eentonige grasmat waar geen enkele afwijking of verstoring mag zijn, staat haaks op biodiversiteit. Met deze tips geef je dit stukje tuin terug aan de natuur:

1. Maak een natuurlijke grasmat met een mix van inheemse wilde bloemen, andere grassoorten of bodembedekkers. Het inzaaien van een bloemenweide is een regelrechte win-win. Beestjes blij, jij blij. Let op dat er in de bloemenweidemix echt inheemse zaden zitten, want bestuivers als wilde bijen gaan daar veruit het beste op. 
2. Weideplanten houden van een uitdaging. Verschraalde (arme) grond vraagt om wildere, sterkere soorten dan 'huisgras'. Stop dus met het verrijken van de bodem en trek je handen af van compost, mest en kalk. Heb je een klei-achtige bodem, bereid de grond dan voor op de nieuwkomers, door dit te mengen met zand (wat je mogelijk over hebt van de gewipte tegels).
3. Door in de herfst in te zaaien, hoef je minder te sproeien. Zaai in als het geregend heeft. Kies een mix van eenjarige, tweejarige en meerjarige planten. Zo bloeit er bijna altijd wel wat.
4. Hoe minder je maait, hoe wilder en natuurlijker je grasmat wordt (ook als je zelf niks hebt gezaaid). Beginnen er steeds meer nieuwe bloemen te groeien, wacht dan met maaien tot het gras ergens tussen de 15 en 20 cm hoog is. Na het maaien laat je alles 2 dagen liggen zodat de zaden eruit kunnen vallen. Erna kun je het droge gras in de borders verspreiden als (winter)dekentje. Om de verhouding gras en bloem geleidelijk te veranderen, maai je in het begin meerdere keren per jaar om de bodem te verschralen. Maai langzaam en met aandacht zodat kikkers tijd hebben om weg te springen of om zelf een slakje te redden.
5. Heb je voldoende licht in je tuin, overweeg bodembedekkers als zogenaamde grasvervangers. Dit voorkomt dat je mat overwoekerd raakt met onkruid. Het houdt water beter vast, dus leg maar vast een knoop in je tuinslang. Met de juiste mix kun je er overheen lopen, maar wel met mate.
6. Sla de grotere tuincentra over en laat je bij een biologische kweker adviseren over de juiste mix van inheemse soorten.
7. Valt er in het najaar veel blad op je gazon, dan is dit de kans om in shape te komen/blijven. Laat de bladblazer links liggen, pak de hark en hark de bladeren richting je boorders. Daar kan het langzaam tot voeding voor de bodem - en dus voor je planten - vergaan, terwijl egels er hun winterslaap kunnen houden. (Alleen eikenblad verteert erg slecht).

DE BONTJAS VAN DE TUIN
Ik denk dat ik jou niet meer hoeft te overtuigen, maar help te voorkomen dat anderen in de valkuil van 'gemakkelijk' kunstgras trappen. Wat mij betreft is kunstgras de bontjas van de tuin. Met een kunstmat verstik je de bodem, het bodemleven en is er werkelijk niets te eten voor bestuivers die uiteindelijk ons juist in leven houden. Er is tuinkunstgras dat van 'milieuvriendelijkere' grondstoffen is gemaakt en wel waterdoorlatend is. Daar is mogelijk nog wat voor te zeggen als je het naast een gazon legt dat zwaar wordt overbemest.

MAAI-ME-NIETJES
Tijdens de droge hete periodes in de zomer moest ik bij het passeren van een verwilderde berm steeds glimlachen. Hier vlakbij had een straatje zelfs een deel ingezaaid met vlindervriendelijke bloemen. Waar ik de verwende grasmatten en kortgewiekte bermen in no time zag bezwijken onder de hitte, bleven deze bermen het prima doen. Ook de wildstrook die de boer had ingezaaid deed het beter dan de grasweides. Conclusie: taaie rakkers doen het beter onder omstandigheden als gevolg van klimaatverandering. Een beetje schrale bodem vinden ze een zalige uitdaging. In sommige gemeentes is er gelukkig al een maaiverbod, maar helaas nog lang niet overal (de reden ervoor gaan ze me vast nog een keer uitleggen). Hoe je deze bermen beschermt? 'Plant' een maai-me-nietje. Verzamel wat houtresten, pak watervaste verf en een kwast en volg de bouwtekening van Natuurmomenten.